Web siteleri günümüzde hızla gelişiyor ve her geçen gün daha da dinamik hale geliyor. Bu dinamizmi sağlayan araçlardan biri de CGI veya Common Gateway Interface olarak bilinen bir teknolojidir. Belki de adını sıkça duymuşsunuzdur ancak ne olduğunu tam olarak anlamak biraz kafa karıştırıcı olabilir.
Endişelenmeyin, bu yazıda CGI'nin ne olduğunu ve nasıl kullanıldığını adım adım açıklayacağız. Başlamadan önce, web sitelerinin nasıl çalıştığını anlamak için temel bir kavrayışa sahip olmak yararlı olacaktır. Öyleyse, dinamik web içeriğinin arkasındaki bu güçlü aracı birlikte keşfedelim.
CGI'ın Tanımı Ve İşlevleri
CGI, "Common Gateway Interface" kelimelerinin kısaltmasıdır ve web sunucuları ile dış programlar arasında iletişim kurmayı sağlayan bir protokoldür. Temel olarak, bir web sunucusunun dinamik içerik üretmek için harici programları çalıştırmasına olanak tanır. Bu harici programlar genellikle CGI betikleri olarak adlandırılır ve çoğunlukla Perl, Python, Ruby gibi betik dilleriyle yazılır.
CGI'nın ana işlevleri arasında kullanıcı form verilerini işleme, veritabanı sorgularını çalıştırma, dosya işlemleri yapma ve dinamik içeriği oluşturma bulunur. Örneğin, bir kullanıcının bir form doldurup gönderdiği verileri almak, bu verileri işlemek ve sonuç olarak bir HTML sayfası üretmek gibi işlemler CGI kullanılarak gerçekleştirilir.
Bu protokol, web sitelerinin statik olmaktan çıkıp daha etkileşimli ve dinamik hale gelmesini sağlar. E-ticaret siteleri, bloglar, forumlar gibi çeşitli web uygulamaları CGI aracılığıyla dinamik içerik oluşturabilirler. Özetlemek gerekirse, CGI web sunucuları ile dış programlar arasında iletişimi sağlayarak dinamik web sayfalarının oluşturulmasını mümkün kılar.
Okumanızı Öneririz; Google Merchant Center Nedir? Nasıl Kullanılır?
CGI’ın Kullanım Alanları
CGI, geniş bir kullanım alanına sahip olan bir teknolojidir ve çeşitli web uygulamalarında kullanılabilir. İşte CGI'nın yaygın olarak kullanıldığı bazı alanlar:
- Form İşleme: Web sitelerindeki formların işlenmesi CGI'nın en temel kullanım alanlarından biridir. Kullanıcılar web formu doldurduğunda, CGI betiği bu form verilerini alır, işler ve sonuç olarak bir yanıt sayfası üretir. Örneğin, bir iletişim formu doldurulduğunda, CGI betiği bu bilgileri alır ve bir e-posta mesajı olarak gönderebilir veya veritabanına kaydedebilir.
- E-ticaret: E-ticaret siteleri, müşterilerin alışveriş yapmasını ve sipariş vermelerini sağlamak için CGI'yi sıkça kullanır. Sepet yönetimi, ödeme işlemleri, sipariş takibi gibi işlevler CGI aracılığıyla gerçekleştirilir.
- Veritabanı Erişimi: CGI, web sitelerinin veritabanlarına erişmesine ve verileri işlemesine olanak tanır. Kullanıcıların sorguladığı verileri almak, veritabanına yeni veri eklemek veya mevcut veriyi güncellemek gibi işlemler CGI aracılığıyla gerçekleştirilebilir.
- Bloglar ve Forumlar: Dinamik içerik oluşturmak için bloglar ve forumlar CGI'yi sıklıkla kullanır. Kullanıcıların yazılarını yayınlamak, yorumları işlemek, kullanıcıları yönetmek gibi işlevler CGI betikleri tarafından gerçekleştirilir.
- Kullanıcı Oturum Yönetimi: Kullanıcıların oturumlarını yönetmek, kimlik doğrulama işlemleri yapmak ve yetkilendirme kontrolü sağlamak için CGI kullanılabilir. Bu, web sitelerinin güvenliğini artırmak için önemli bir kullanım alanıdır.
- Web Tabanlı Oyunlar ve Uygulamalar: CGI, web tabanlı oyunlar ve uygulamaların geliştirilmesinde de kullanılabilir. Kullanıcıların oyun durumlarını saklamak, puanları kaydetmek ve oyun içi etkileşimleri işlemek için CGI betikleri kullanılabilir.
CGI'nın bu kullanım alanları, web sitelerinin daha etkileşimli, dinamik ve işlevsel olmasını sağlar. Bu da kullanıcı deneyimini geliştirir ve çeşitli web uygulamalarının gereksinimlerini karşılar.
Okumanızı Öneririz; Mikro İhracat Nedir? ETGB Nasıl Yapılır?
CGI Betiğinin Oluşturulması
CGI betiği oluşturmak, web sitenizde dinamik içerik oluşturmanın temel adımlarından biridir. İşte CGI betiğinin nasıl oluşturulacağına dair genel bir bakış:
- Betik Dosyasını Oluşturma: İlk adım, CGI betiğini içeren bir dosya oluşturmaktır. Bu dosya genellikle .cgi veya .pl gibi uzantılara sahip olabilir, ancak bu uzantılar kesinlikle gerekli değildir. Önemli olan, betiğin sunucunun CGI klasöründe çalıştırılabilir olmasıdır.
- Betik Dilini Seçme: CGI betiğini hangi programlama dilinde yazacağınıza karar vermelisiniz. Perl, Python, Ruby gibi diller sıklıkla tercih edilir. Seçtiğiniz dil, betiğin işlevselliğini belirler.
- HTTP Başlıklarını Ayarlama: CGI betiği, sunucuya yanıt vermeden önce HTTP başlıklarını ayarlayabilir. Bu başlıklar, tarayıcıya gönderilecek verileri ve sayfanın nasıl işleneceğini belirtir. Örneğin, içerik türü, kodlama ve yönlendirme gibi.
- Veri Alımı ve İşleme: CGI betiği, kullanıcının web formundan veya başka bir kaynaktan gönderdiği verileri alır ve işler. Bu veriler genellikle POST veya GET yöntemleriyle sunucuya iletilir ve betik tarafından alınır, işlenir ve yanıt olarak kullanıcıya gönderilir.
- Sonuç Üretme: Betik, aldığı verilere göre bir yanıt oluşturur. Bu yanıt genellikle HTML formatında olur ve tarayıcıda görüntülenecek olan sayfanın içeriğini belirler. Dinamik içerik oluşturmak için, betik veritabanı sorgularını çalıştırabilir, dosya işlemleri yapabilir veya diğer harici kaynaklara erişebilir.
- Hata Kontrolü ve Güvenlik: Oluşturduğunuz CGI betiğinde hata kontrolü ve güvenlik önlemleri sağlamak önemlidir. Kullanıcı girişi doğrulamak, veri doğrulama yapmak ve potansiyel güvenlik açıklarını kapatmak için uygun önlemleri almalısınız.
Son olarak, CGI betiğini web sunucunuzda çalıştırabilmek için gerekli izinleri ve yapılandırmayı sağlamalısınız. Bu adımları takip ederek, dinamik içerik oluşturmak için kendi CGI betiklerinizi kolayca oluşturabilirsiniz.
Okumanızı Öneririz; Sanal Ofis Nedir, Avantajları Nelerdir?CGI Betiğinin Sunucuda Çalıştırılması
CGI betiğinin sunucuda çalıştırılması, dinamik içerik oluşturmak için hayati öneme sahiptir. İşte CGI betiğinin sunucuda çalıştırılması için temel adımlar:
- Sunucuda CGI Desteğinin Aktifleştirilmesi: İlk olarak, web sunucusunun CGI desteğinin aktifleştirilmesi gerekir. Bu genellikle sunucunun yapılandırma dosyasında (örneğin, Apache için httpd.conf dosyası) yapılır. "ScriptAlias" veya "AddHandler" gibi direktifler kullanılarak CGI betiklerinin çalıştırılacağı dizinler belirlenir.
- CGI Betiğinin Doğru Dizine Yüklenmesi: CGI betiği, sunucunun belirlediği CGI dizinine yüklenmelidir. Bu dizin genellikle sunucunun kök dizininde veya ayrı bir "cgi-bin" dizininde bulunabilir. Betik dosyasının çalıştırılabilir olduğundan ve doğru izinlere sahip olduğundan emin olunmalıdır.
- Dosya Uzantısının Doğru Ayarlanması: CGI betiklerinin sunucuda çalıştırılabilmesi için dosya uzantısının doğru ayarlanması gerekir. Genellikle ".cgi" veya ".pl" uzantıları kullanılır, ancak sunucunun yapılandırmasına bağlı olarak farklı uzantılar da kullanılabilir.
- Betikin Doğru İzinlere Sahip Olması: CGI betiği, sunucuda çalıştırılabilmesi için uygun izinlere sahip olmalıdır. Betik dosyasının çalıştırılabilir olduğundan emin olunmalı ve gerektiğinde dosya izinleri ayarlanmalıdır.
- Sunucunun Yeniden Başlatılması veya Yapılandırmanın Yenilenmesi: Yapılandırma değişikliklerinin sunucuya uygulanabilmesi için sunucunun yeniden başlatılması veya yapılandırmanın yenilenmesi gerekebilir. Bu, sunucunun belirli yönergelerine ve tercihlerine bağlıdır.
Bu adımları takip ederek, CGI betiğinin sunucuda başarıyla çalıştırılması sağlanabilir. Doğru yapılandırma ve izinlerle birlikte, web sitenizde dinamik içerik oluşturmak için CGI betiklerini kullanabilirsiniz.
CGI ile Form Verilerinin İşlenmesi
CGI kullanarak form verilerini işlemek, web sitelerinde kullanıcıların doldurduğu formlardan gelen bilgileri almak ve işlemek için yaygın bir uygulamadır. İşte form verilerinin CGI ile nasıl işleneceği adımları:
- Form Oluşturma: İlk adım, HTML veya başka bir şablon dili kullanarak web sayfasında bir form oluşturmaktır. Form, kullanıcıdan bilgi almak için metin kutuları, onay kutuları, açılır menüler gibi çeşitli giriş alanları içerebilir.
- Formun Sunucuya Gönderilmesi: Kullanıcı formu doldurduğunda ve gönder butonuna bastığında, form verileri HTTP POST veya GET yöntemleriyle sunucuya gönderilir. Bu veriler genellikle bir CGI betiği tarafından işlenir.
- CGI Betiğinin Hazırlanması: Form verilerini işlemek için bir CGI betiği oluşturun. Bu betik, sunucu tarafında çalıştırılacak ve form verilerini alacak, işleyecek ve sonuç olarak kullanıcıya bir yanıt sayfası gönderecektir.
- Veri Alma ve İşleme: CGI betiği, formdan gelen verileri almak için standart giriş yöntemlerini kullanır. POST yöntemiyle gönderilen veriler genellikle stdin üzerinden alınırken, GET yöntemiyle gönderilen veriler QUERY_STRING ortam değişkeninden alınır. Betik, aldığı verileri işleyebilir, doğrulayabilir ve gerektiğinde başka işlemler yapabilir.
- Sonuç Oluşturma: CGI betiği, işlenmiş verilere dayanarak bir yanıt sayfası oluşturur. Bu yanıt sayfası genellikle HTML formatında olur ve kullanıcıya bir iletişim teşekkür mesajı, bir hata mesajı veya başka bir yanıt içeriği sunabilir.
- Sonuç Gönderme: Oluşturulan yanıt sayfası, CGI betiği tarafından kullanıcıya geri gönderilir. Bu, tarayıcı tarafından işlenir ve sonuç olarak kullanıcıya görüntülenir.
Bu adımları takip ederek, CGI kullanarak form verilerini işleyebilir ve web sitenizin kullanıcılarla etkileşimini artırabilirsiniz. Form verilerini işlemek, kullanıcıların web sitenizdeki formları doldurmasını ve size geri bildirimde bulunmasını sağlar.
Okumanızı Öneririz; Uçtan Uca Şifreleme Nedir? Nasıl Çalışır?Web Sitelerinde CGI: Dinamizmi ve Etkileşimi Artırmanın Anahtarı
CGI (Common Gateway Interface), web sitelerinin dinamik içerik oluşturmasını sağlayan önemli bir teknolojidir. Bu yazıda, CGI'nin tanımını ve işlevlerini adım adım açıkladık. CGI'nin form işleme, e-ticaret, veritabanı erişimi, bloglar ve forumlar gibi geniş bir kullanım alanı bulunmaktadır. Ayrıca, CGI betiğinin nasıl oluşturulacağı ve sunucuda nasıl çalıştırılacağı gibi pratik bilgileri de paylaştık. CGI'nin form verilerinin işlenmesindeki rolüne de değindik.
Sonuç olarak, CGI'nin web sitelerinin daha etkileşimli, dinamik ve işlevsel hale gelmesine katkı sağladığını vurguladık. Bu bilgiyi kullanarak, web sitenizin kullanıcı deneyimini geliştirebilir ve daha çekici hale getirebilirsiniz.
.png)
